Dil ve konuşma bozuklukları, kişinin konuşulanları anlama ve kendini ifade etme becerilerinden birinde ya da her ikisinde görülen sorunları ifade eder. Dil ve konuşma günlük hayatta sık karıştırılan iki farklı kavramdır. Dil ve konuşmayla ilgili bozukluklar da birbirinden farklıdır. Bir kişinin diğer kişileri anlamakta ve düşüncelerini anlaşılır, yapıca düzgün kurulmuş cümlelerle paylaşmakta zorluk yaşaması dil bozukluğuna işaret etmektedir. Bir kişinin sesleri net anlaşılır şekilde telaffuz edememesi, artikülasyonda sorun yaşaması, ses düzeyinde sıkıntısı olması veya kekemelik gibi konuşmasını akıcı olmayan bir hale getiren faktörler bulunması, konuşma bozukluğu ihtimalini akla getirmektedir.
Dil ve konuşma bozukluklarının çeşitli nedenleri olabilmektedir. Konuşmada rol alan yapılardaki bozukluklar, yarık damak, diş problemleri, nörolojik problemler, işitme kaybı gibi fiziksel sebeplerle beraber, serebral palsi, zihinsel yetersizlik, otizm spektrum bozuklukları, down sendromu gibi gelişimsel ve genetik bozukluklar da dil ve konuşma bozukluklarına yol açabilmektedir.
Dil ve konuşma bozukluğu olan bireyler için destek eğitim programı kapsamında kurumumuzda müdahale edilen alanlar şu şekildedir:
- Dil: Dil ve konuşma bozukluğu olan bireylerin söz öncesi ve söz dönemi dil becerilerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. .
- Konuşma Sesi: Bireyin konuşma seslerini ayırt ederek doğru, tutarlı ve dilin sesbilgisel özelliklerine uygun şekilde üreterek anlaşılır konuşma becerisi geliştirilmektedir.
- Akıcı Konuşma: Dil ve konuşma bozukluğu olan bireylerin konuşma akıcılığında görülen blok, tekrarlama, uzatma ve normal olmayan hızın giderilmesi, konuşma akıcılığının arttırılması ve akıcı konuşmanın günlük yaşamda farklı konuşma ortamlarında kullanılabilmesi amaçlanıp, bireyin akıcı konuşmalarını geliştirmek yaşanılan akıcısızlığı kontrol etmek ve akıcılıkla ilgili sahip olunan olumsuz tutumları azaltmak hedeflenmektedir.
- Motor Konuşma: Nörolojik bir nedenden ötürü konuşma eyleminde rol alan kas gruplarında görülen güçsüzlük, hasar, koordinasyon bozukluğu sonucu konuşmanın olumsuz etkilenmesiyle oluşur.
Dil ve konuşma bozukluğu olan bireylerin konuşmanın uygun fonetik ve prozodik yapısı için gerekli hareketleri planlayarak, yeterli güçte kas gerginliği(tonus) ile solunum, sesleme, konuşma sesi bozukluğu ve rezonansı tutarlı olarak gerçekleştirebilmelerini sağlamaktadır. - Rezonans: Dil ve konuşma bozukluğu olan bireylerde ses birime özgü nazal kaçak ve hipernazaliteye bağlı telafi edici konuşma sesi bozukluğu hatalarının giderilerek konuşma seslerinin doğru olarak üretilebilmesi ve günlük yaşamda anlaşılır bir şekilde kullanılabilmesi hedeflenmektedir.
- Ses: Dil ve konuşma bozukluğu olan bireylerin ses kalitesini, perdesini ve şiddetini benzer yaş, cinsiyet, kültürel geçmiş ve coğrafi yerleşimdeki bireylere benzer şekilde ve iletişime uygun olarak kullanması için ses hijyeni, vokal fonksiyon egzersizleri, rezonant ses terapisi, yarı tıkalı ses yolu egzersizlerinden faydalanarak problemin halledilmesi hedeflenmektedir.
- Edinilmiş Dil: Nörolojik kaynaklı, çoğu zaman beyindeki bir hasar sonucu meydana gelen dil ve konuşma bozukluklarıdır. Dil ve konuşma bozukluğu olan bireylerin dili anlama ve ifade etmeye yönelik iletişim becerilerini kullanarak günlük yaşamda etkili iletişim kurabilmeleri amaçlanmaktadır.
Terapide Atılacak Adımlar Nelerdir?
- Çocukta konuşma ihtiyacı yaratmak
- Çocuğa konuşma dilindeki sesleri tanıtma
- Sesleri birbirine ulamayı öğretme
- Temel kelime dağarcığı yaratma
- Konuşmayı bir iletişim aracı haline getirmek